Thursday, July 23, 2020

History of Jalalaqsi ‘my town’







Jalalaqsi is the southernmost district of Hiiraan Region. It is located Downstream of Buulo-Barde. The inhabitants of this district are mainly Agro-pastoralists who commonly grow cereals and sesame through Pumped irrigation. In this area, sand dunes are common and encroach
On the flood plain to the east. Sand dunes limit expansion of the flood plain and the mobile sections of the Dunes pose risks to the flood plain cultivated areas of Shug and mool-xunboy.
Farming activities on both sides of the river are limited and seem to be pushed down by the sand dunes. Jalalaqsi town started as a tiny village occupied by agro pastoralists.
In the late 1970s many Somalia refugees ‘Ogaden clan’ were resettled in the town. In 1985, a bridge was constructed on the main road linking the East and west parts of the town. After the Somalia from Ethiopian refugees returned home, the population and economic activities of the town increase significantly.  This area rarely floods because the surrounding area has higher elevation than the river valley. The crops in this section are vast and comprise mainly of expansive cereal Fields. The flood plain of the Shabelle River around Jalalaqsi town is narrow. The area extending beyond the flood plain rises above the river valley. Irrigated agriculture in the area is only possible through use of pumps. Small hills exist in the area, as can be seen marked by the dense contours upstream of section B-B’ but the slopes are gentle in many parts of Jalalaqsi. 
This bridge connects the two parts of Jalalaqsi and to the north-eastern part of the country.

The earth road leading to the town may be a challenge to motorists during wet seasons Jalalaqsi experiences eight dry months with mean monthly rainfall of 10 mm or less. The only wet months are April and May with mean monthly rainfall amounting to 71 mm and 75 mm respectively, then October and November where the average monthly rainfall measures 88 mm and 51 mm respectively. Mean daily temperatures are high, above 210C throughout the year.
Shallow wells dominate the strategic point water sources found in Jalalaqsi. Most of the shallow wells are located some distance away from the river, implying that majority of the population living along the river rely on water directly from the river. Boreholes are not very common in this area.


-Ali Abdulle Hilowle
-Twitter/Alihilowle8

Wednesday, July 22, 2020

Warbixin: Xariirka ka dhaxeeya Siyaasada Soomaaliya iyo Social Media-ah'



Waxaynu Ku Nool Nahay Duni Ay Tiknoolajiyaduu Badashay Habkay Dadku U wada Xidhiidhaan.
Shabakadaha Bulshaduu ay Fariimaha iskugu Gudbiyaan sida Facebook, iyo Twitter,  ayaa ah Kuwo isku xidhay Malaayiin Qof Oo Dunida Dacaladeeda kala Jooga.
Kuwaas oo sahlay in si Fudud Loo wadaago, Loona Ogaado waxyaabaha Dunida ka socda, Ama Ka Dhaca.
Sida inaad Fariin ka dirto Mobile-Kaaga, ama aad War-Bixin ku Qorto, Wajahada Hore ee kuu Gaarka ah, kuwaad ugu Jeceshahay Baraha Bulshada, si aad asxaabtaada ugu sheegto Xaaladaada, uguna Gudbiso, Aragtidaada, ulana wadaagto waxyaabaha aad qabanayso Noloshaada.
Baraha Bulshaduu waxay u sahleen dadka, inay taleefan u diraan Ehelkooda ka fog, Taas oo lacag qiimeheedu aad u hoosayso kaga baxdo, dadkuna ay kaga raysteen shirkadihii isgaadh-siinta oo iyaguu qaadan jiray lacag qadarkeedu aad u sarayso Marka la bar bar dhigo.
Waxa Intaa Dheer, Baraha bulshaduu waxay Fududeeyeen inaad Barato Asxaab badan oo dunida dacaladeeda kala joogta.
Maalinba Maalinta Ka Dambaysa waxaa badanaysa Tirada Dadka isticmaala Baraha bulshada, Aad baanay u sii kordhaysa, waxaa taa ka maqnayn in ay jirto Casriyeyn lagu sameynayo Baraha Bulshada, si ay dadku ugu isticmaalaan si fudud, ugalana kulmaan waxyaabo cusub
Malaayiin Qof ayaa Hada isticmaala, Waxaanay leeyihiin Qolol u gaara, oo ay Asxaabtooda kula wadaagaan, Muuqaalo, Sawiro, Qoraalo, Aragtiyo, iyo Waxyaabahay qabanayaan Noloshooda.
Waxa Jira Dad badan oo dunida Magac ku yeeshay, Baraha Bulshada owgood, sida dad iyaguu aan Caan ahayn markii Hore, Balse Horumar ay ku sameeyeen habka ay wax u soo gudbiyaan Baraha bulshada ay raali galisay dad badan, una sahashay inay ku xidhnaadaan barohooda, Kumanaan-Kun Qof oo dad ah,  oo Xiiseeyaana.
Waxa iyaguna Jira boqolaal kun, oo Qof oo ku Xiran Bogoga Baraha Bulshada ,ku waas oo la socda, warbixinada ay boga-gaasi soo gudbiyaan, sidoo kale waxa jira iyaguna Boqolaal kale oo ku xidhan, Dad caan ka ah dunida, oo la socda waxyaabaha ay dadkaas caanka ahi qabanayaan.
Dhanka Soomaaliya isticmaalka baraha bulshada waxa uu soo xoogeystay 10-kii sanno ee ugu dambeye dadku waxay ku wadaagaan aragtiyada iyo macluumaadka laxariiro deegaanadooda.
Barah bulshadu waxay dowr weyn ku leeyihiin jaanjownta iyo habsami socodka siyaasada Soomaaliya. Waxaa jira dhalin badan oo xukumka markaa dalka ka jirada ku difaaca baraha bulasha iyo koox kale oo mucaaradnimadooda u adeegsado social media.
Waxaa si cad loogu baahiyaa qoraalo lagu difaacayo qoryashaan dowlada iyo kuwo lagu dhaliilayo oo ay isweedaarsanayaan dhinacyada siyaadada ku kala aragti duwan.
Soomaaliya isticmaalka Baraha bulshada waxaa dhanka kale loo adeegsadaa sumcad dilka siyaasiinta iyo dadka bulshada magaca ku dhax leh. waxaa dhacda in lagu gudbiyo macluumaad aan sax aheyn ama kala dhiman iyo hadalo la jar jaray oo qaab kale loo rogay.
Inkastoo ay jiraan dhaliilo loojeedinayo qaabka ay isku saameeyaan baraha bulshada iyo siyaasada Soomaaliya hadane waxaa jira waaya joog badan oo aan arintaa dhib u arkin iyagoo barbar dhigaya xilli dadka aragtida siyaasada ku kala duwan ay isku adeegsan jireen hub si ay u kala guuleystaan.

Qoray: Ali Abdulle Hilowle
Twitter/@Alihilowle8
calikaafi9@gmail.com